Ik ben geboren in 1972 en groeide op in een tijd waarin technologie nog tastbaar en zichtbaar was. Het was het tijdperk van de opkomst van de thuiscomputer, het kenmerkende geluid van de inbelmodem via een vaste telefoonlijn en de eerste mobiele telefoons, die meer weg hadden van bouwvakkersradio’s dan van de slanke apparaten die we nu kennen. In de jaren tachtig kwam de PC ons huis binnen. Ook ik heb urenlang achter een Commodore 64 gezeten.

Het energielabel van een woning in Nederland is nu in principe gekoppeld aan de eigenaar en niet aan de woning zelf. Wanneer iemand op dit moment een woning koopt, krijgt diegene geen automatisch toegang tot die bewijsstukken bij het aanvragen van een (nieuw) energielabel.

Tien jaar geleden las ik De wil van technologie van Kevin Kelly. Een van zijn centrale gedachten bleef hangen: technologie ontwikkelt zich sneller dan mensen en steden kunnen bijbenen. Die kloof is sindsdien alleen maar gegroeid. Inmiddels leven we met het Internet of Things, algoritmes die ons gedrag voorspellen en kunstmatige intelligentie die zelf leert. De versnelling is niet meer lineair, maar exponentieel. En het is daarmee fundamenteel ontwrichtend voor hoe we gewend zijn steden te maken en begrijpen.

Een jaar geleden stond het volop in de krantenkoppen: een derde van de nieuwbouwwoningen loopt vertraging op door bezwaren van omwonenden (NOS, Binnenlands Bestuur, Gebiedsontwikkeling.nu). Het begrip ‘bezwaarburger’ werd geïntroduceerd: de omwonende die, vaak met legitieme zorgen, maar soms ook uit puur eigenbelang, juridische stappen zet tegen woningbouwplannen. Inmiddels hoor je er minder over. Is het probleem opgelost, of is de aandacht verschoven?

Wat maakt het nu uit als ik één tegel uit mijn tuin haal? Of een keer de auto laat staan? Of de thermostaat een graadje lager zet? Op zichzelf lijkt het nauwelijks iets te veranderen. Dit is precies de paradox die veel duurzame acties klein houdt. Omdat we de impact niet direct voelen, verdwijnt vaak de motivatie om door te zetten.

Steden zijn al eeuwenlang de tegenpool van natuur. Althans, zo denken we erover. Maar wat als die tegenstelling niet meer klopt?

Nederlandse steden en dorpen groeien. Niet alleen in inwonertal, maar ook in ruimtegebruik. En daarin zit een paradox: hoe meer mensen zich in de stad vestigen, hoe meer ruimte we per persoon innemen. Waar stedelijkheid ooit draaide om nabijheid en gedeeld gebruik, lijkt de 21e-eeuwse stad juist te verdunnen - niet in aantallen, maar in intensiteit.

Hoi Chat! Ik ben stadsfilosoof en ga graag met je in gesprek over de rol van technologie in steden. Wat denk jij dat in de 19e eeuw de grootste invloed heeft gehad op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederlandse en andere West-Europese steden? Deel je gedachten, ik ben benieuwd!

We horen het vaak: gebruik minder energie. Maar wat betekent dat concreet voor jou en mij, in ons eigen huis, op een gewone dinsdagavond? Minder lang douchen? De verwarming een graadje lager? Ja - maar het echte verschil maak je als je weet wanneer en waar je energie verbruikt. Dát is de kracht van datagestuurd handelen: niet zomaar besparen, maar gericht handelen op basis van inzicht in je eigen gedrag.

Een jaar of tien geleden raakte ik gefascineerd door de opkomst van de smart city. De belofte was groot: technologie zou de stad efficiënter, groener en mensgerichter maken. Maar de praktijk valt me tegen. Veel pilots, weinig structurele doorbraken. In de openbare ruimte verschenen her en der slimme bankjes, wifi-lantaarnpalen of zonnedaken op parkeerplaatsen. Maar wie profiteerde daar eigenlijk écht van?

Dit is het vijfde en laatste deel van de serie ‘De toekomst woont al in ons verleden’. In deze filosofische verkenning belicht ik de paradoxen en dilemma's van de Nederlandse woningmarkt. In dit deel ligt de focus specifiek op de morele vraagstukken rondom de huidige impasse en de vastgelopen woningmarkt >>

Wat als Nederland geen verzameling steden is, maar één grote stad? In deze blog verken ik samen met ChatGPT het idee van Nederstad: een andere (vernieuwde?) manier van denken over ruimte, rechtvaardigheid en leefbaarheid. Geen droombeeld, maar een kompas voor scherpe keuzes in tijden van schaarste. >>